Η εφηβεία, όπως είναι γνωστό, είναι μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από τεράστιες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της ζωής των παιδιών. Πώς επέδρασε η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν ανά τον κόσμο σε αυτές τις αλλαγές; Νέα μελέτη από το πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences αποκάλυψε ότι η πανδημία οδήγησε σε μια ασυνήθιστα ταχεία ωρίμαση του εγκεφάλου των εφήβων. Η εγκεφαλική αυτή γήρανση φάνηκε να είναι μεγαλύτερη στα κορίτσια. Συγκεκριμένα, η μέση επιτάχυνση της ανάπτυξης του εγκεφάλου ήταν, σύμφωνα με τα ευρήματα, 4,2 χρόνια στα κορίτσια και 1,4 χρόνια στα αγόρια.
Ο εγκεφαλικός φλοιός, το εξωτερικό δηλαδή στρώμα ιστού του εγκεφάλου, λεπταίνει φυσικά με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, ποικίλοι παράγοντες όπως το χρόνιο στρες, μπορούν να επιταχύνουν τη λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού, γεγονός που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νευροψυχιατρικών και συμπεριφορικών διαταραχών. Πολλές από αυτές τις διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, συχνά πρωτοεμφανίζονται στην εφηβεία και τα κορίτσια αποτελούν «ομάδα υψηλού κινδύνου».
Διαβάστε επίσης: Έφηβοι: Φράσεις που θα μεταμορφώσουν τη σχέση σας μαζί τους
Η νέα μελέτη για την πανδημία και τους εφήβους
Η έρευνα ξεκίνησε το 2018 και περιελάμβανε 160 εφήβους ηλικίας 9-17 ετών, με αρχικό σκοπό την καταγραφή τυπικών αλλαγών στη δομή του εγκεφάλου την περίοδο της εφηβείας. Οι συμμετέχοντες είχε αποφασιστεί να επανεξεταστούν το 2020, ωστόσο η πανδημία ανέβαλε τη διαδικασία και τα τεστ πραγματοποιήθηκαν το 2021. Εν τω μεταξύ, η ερευνητική ομάδα αποφάσισε τελικά να επικεντρωθεί στην επίδραση του εγκλωβισμού στον εφηβικό εγκέφαλο.
Χρησιμοποιώντας τα αρχικά δεδομένα του 2018 οι ερευνητές δημιούργησαν ένα μοντέλο της αναμενόμενης λέπτυνσης του εγκεφαλικού φλοιού κατά τα εφηβικά χρόνια. Στη συνέχεια επανεξέτασαν τον εγκέφαλο των εφήβων το 2021. Οπως παρατήρησαν, ο εγκέφαλος των εφήβων συμμετεχόντων στη μελέτη παρουσίαζε επιτάχυνση στη λέπτυνσή του, ωστόσο αυτή η λέπτυνση ήταν πολύ πιο έντονη στα κορίτσια και εμφανιζόταν σε ολόκληρο τον εγκέφαλο, σε όλους τους λοβούς του και στα δύο ημισφαίρια. Στα αγόρια λέπτυνση παρουσιαζόταν μόνο στον οπτικό φλοιό.
Η μεγαλύτερη επίδραση της πανδημίας που παρατηρήθηκε στον εγκέφαλο των κοριτσιών σε σύγκριση με των αγοριών πιθανώς αποδίδεται στο ότι η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι σημαντικότερη για τα κορίτσια σε σύγκριση με τα αγόρια, όπως ανέφερε η κύρια συγγραφέας της μελέτης Πατρίσια Κουλ. Η ίδια εξήγησε ότι τα έφηβα κορίτσια συχνά βασίζονται περισσότερο στις σχέσεις με τις φίλες τους από ό,τι τα αγόρια και επιδιώνουν περισσότερο να συναντιούνται μαζί τους, να τους μιλούν και να μοιράζονται τα συναισθήματά τους. Τα αγόρια πάλι τείνουν συνήθως να συναντούν τους φίλους τους για να κάνουν μαζί κάποια φυσική δραστηριότητα.
Είναι αυτή η επίπτωση μόνιμη ή αναστρέψιμη;
Σύμφωνα με τη δρα Κουλ, δεν είναι πιθανό να μεγαλώσει ξανά σε πάχος ο εφηβικός εγκέφαλος. Ωστόσο η ανάρρωσή του μπορεί να έχει τη μορφή επιβράδυνσης της περαιτέρω λέπτυνσης με την πάροδο του χρόνου, μετά την επιστροφή των παιδιών στη φυσιολογική κοινωνική ζωή τους. Eίναι όμως επίσης πιθανό, η ωρίμαση του εγκεφάλου να συνεχίσει να επιταχύνεται στους εφήβους της πανδημίας.
Στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας έχει φανεί ότι η λέπτυνση του εγκεφαλικού φλοιού συνδέεται με έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών όπως η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών και η ικανότητα εκπλήρωσης καθημερινών καθηκόντων. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα έτσι ώστε να υπάρξουν περισσότερα δεδομένα και για τους εφήβους, κατέληξαν οι επιστήμονες.