Νέα στοιχεία ενισχύουν την υπόθεση ότι η γραφή προωθεί τη μάθηση περισσότερο από το πληκτρολόγιο. Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη, η εγκεφαλική δραστηριότητα είναι σημαντικά πιο περίπλοκη σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται με τη μνήμη και την κωδικοποίηση νέων πληροφοριών όταν γράφουμε με το χέρι. Ως εκ τούτου, οι ειδικοί συνιστούν να διατηρηθεί η χειρόγραφη γραφή στην εκπαίδευση.
Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές στο Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας ανέλυσαν την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου 40 φοιτητών, οι οποίοι έγραψαν μία σειρά λέξεων είτε χρησιμοποιώντας ψηφιακό στυλό σε μία οθόνη, είτε πληκτρολογώντας σε ένα πληκτρολόγιο. Η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου μετρήθηκε με τη μέθοδο ηλεκτροεγκεφαλογραφίας υψηλής πυκνότητας χρησιμοποιώντας ένα ακουστικό με 256 ηλεκτρόδια που φορούσαν οι συμμετέχοντες.
Διαβάστε επίσης: Ο εγκέφαλος του παιδιού όταν παίζει video games
Περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται
Η ανάλυση αυτών των ηχογραφήσεων επέτρεψε στους ερευνητές από την ομάδα της Audrey Van der Meer να μάθουν ποιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιήθηκαν, καθώς και να προσδιορίσουν τη συνδεσιμότητα μεταξύ των διαφόρων νευρωνικών δικτύων, ενώ οι συμμετέχοντες εκτελούσαν την εργασία τους. Οι ερευνητές ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για αυτή τη συνδεσιμότητα επειδή «έχει αποδειχθεί ότι έχει διευκολύνει τη μάθηση και τη μνήμη».
Στη συνέχεια, παρατήρησαν ότι ένα μεγαλύτερο μέρος του εγκεφάλου ενεργοποιούνταν όταν οι συμμετέχοντες έγραφαν λέξεις με το στυλό τους και όχι με το πληκτρολόγιο και επίσης ότι η ενεργοποίηση ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου ήταν σύγχρονη, πράγμα που σημαίνει ότι δούλευαν μαζί. Επομένως, η γραφή οδήγησε σε μία πολύ πιο πλούσια και πιο περίπλοκη λειτουργική συνδεσιμότητα και εκδηλώθηκε κυρίως στις βρεγματικές και κεντρικές περιοχές του εγκεφάλου, που αναγνωρίζεται ότι σχετίζεται με τους μηχανισμούς της προσοχής και τις γνωστικές διαδικασίες που εμπλέκονται στην οπτική αντίληψη και τη γλώσσα. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η συνδεσιμότητα σ’ αυτές τις περιοχές είναι ζωτικής σημασίας για την απομνημόνευση και την κωδικοποίηση νέων πληροφοριών.
Για την Audrey Van der Meer, αυτή η αυξημένη συνδεσιμότητα που δημιουργεί η γραφή είναι «απόδειξη ότι προωθεί τη μάθηση περισσότερο από την πληκτρολόγηση».
Η έρευνα του εγκεφάλου δείχνει ότι η γραφή δεν είναι μόνο η απλή κινητική δραστηριότητα των δακτύλων που διευκολύνει τη μάθηση, αλλά οι πολύπλοκες και ακριβείς συντονισμένες κινήσεις του χεριού και των δαχτύλων, καθώς ανιχνεύει το σχήμα κάθε γράμματος με ένα στυλό. Κατέστη σαφές ότι «ο χειρισμός του μολυβιού οδηγεί σε διαφορετικές νευρολογικές διεργασίες που δημιουργούν τις βέλτιστες συνθήκες στον εγκέφαλο για μάθηση και απομνημόνευση», αναφέρουν οι ερευνητές.
Το γεγονός ότι η γραφή απαιτεί λεπτό κινητικό έλεγχο των δαχτύλων αναγκάζει τους μαθητές να προσέχουν τι κάνουν. Όσον αφορά τις μηχανικές και επαναλαμβανόμενες κινήσεις της πληκτρολόγησης, δεν απαιτούν πολύ λεπτές και κινητικές εντολές (για τη θέση των διαφόρων τμημάτων του χεριού μέσω των μυών, των τενόντων, των συνδέσμων και του δέρματος), επισημαίνουν.
Μαθαίνοντας από μικρή ηλικία
Συμπερασματικά, οι ερευνητές ειδικοί της μελέτης συμβουλεύουν τα παιδιά να εκπαιδεύονται να γράφουν με το χέρι, από μικρή ηλικία, ώστε να δημιουργηθούν δίκτυα νευρωνικής συνδεσιμότητας που κάνουν τον εγκέφαλο καλύτερα προετοιμασμένο για μάθηση. Αν και επιμένουν να διατηρηθεί η πρακτική της γραφής σε όλο το σχολικό πρόγραμμα, αναγνωρίζουν τη σημασία της χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών τις οποίες δεν απαγορεύουν.
Η Natalie Lavoie από το UQAR συμφωνεί: «στο σχολείο πρέπει να διδάσκεις και να δουλεύεις και τα δύο. Μη νομίζετε ότι το γράψιμο στο πληκτρολόγιο είναι έμφυτο στα παιδιά. Για ένα μικρό παιδί, είναι ιδιαίτερα περίπλοκο να βρει τα γράμματα στο πληκτρολόγιο, γιατί δεν τοποθετούνται με αλφαβητική σειρά με την οποία είναι εξοικειωμένα».
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι η γραφή με το χέρι δημιουργεί πολύ περισσότερη δραστηριότητα στα αισθητηριοκινητικά μέρη του εγκεφάλου. Πολλές αισθήσεις ενεργοποιούνται όταν γράφουμε, πατάμε το στυλό στο χαρτί, βλέπουμε τα γράμματα. Γράφουμε, και ακούμε τον ήχο που κάνουμε όταν γράφουμε. Αυτές οι αισθητηριακές εμπειρίες δημιουργούν επαφή μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του εγκεφάλου και του μυαλού. «Μας προσκαλούν να μάθουμε, μαθαίνουμε καλύτερα και θυμόμαστε καλύτερα», συνόψισε η επιστήμονας Audrey Van der Meer.
Ευχαριστούμε πολύ για τη συνεργασία την Κα Θωμαή Καρπουζά, Αναλυτική-Δικαστική Γραφολόγο Γραφοθεραπεύτρια.