Όλο και περισσότερο οι ειδικοί μιλούν για τη σημασία της ψυχικής ανθεκτικότητας στα παιδιά, δηλαδή για την ικανότητά τους να προσαρμοστούν, να διαχειριστούν και να ανακάμψουν από δύσκολες καταστάσεις ή συνθήκες που μπορεί να εμφανιστούν στην καθημερινότητά τους.
Η ψυχική ανθεκτικότητα βασίζεται κατά κύριο λόγο στις διαπροσωπικές σχέσεις με τους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας που είναι αρχικά οι γονείς, έπειτα οι δάσκαλοι και οι φίλοι και έχει τις ρίζες της τόσο στην ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου, τη φυσιολογία της προσαρμογής όσο και στα βιώματά του από την παιδική του ηλικία και τις εμπειρίες του.
Πώς μπορούμε εμείς ως γονείς να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να γίνουν ανθεκτικοί και ευτυχισμένοι ενήλικες;
Οι 7 «δομικοί λίθοι» της ψυχικής ανθεκτικότητας στα παιδιά
Αν θέλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να «χτίσουν» ψυχική ανθεκτικότητα, πρέπει να:
1. Δίνουμε το καλό παράδειγμα
Πώς θα φτιάξουμε έναν κόσμο ασφαλή για τα παιδιά μας, όταν εμείς οι ίδιοι είμαστε απροετοίμαστοι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις;
Μέχρι την εφηβεία τα παιδιά σας βλέπουν σαν τους ήρωες τους. Αξιοποιείστε αυτή την ευκαιρία για να τους δώσετε ένα θετικό παράδειγμα στον τρόπο που αντιμετωπίζετε τη σκληρή δουλειά, την επιτυχία, την αποτυχία και τους άλλους ανθρώπους.
2. Δημιουργούμε ρουτίνες
Όταν τα παιδιά έχουν ένα πρόγραμμα, ξέρουν τι να περιμένουν. Αυτή η προβλεψιμότητα δημιουργεί συναισθήματα άνεσης και ασφάλειας. Καθώς αρχίζουν να εξοικειώνονται με μία συνήθεια, γίνονται όλο και πιο ανεξάρτητα.
Έτσι, είναι καλύτερα προετοιμασμένα για να αντιμετωπίσουν το απροσδόκητο. Διότι σε ένα ήρεμο και στοργικό περιβάλλον το παιδί αισθάνεται άνετα να εξερευνά τα συναισθήματά του κατά τη διάρκεια μιας αποτυχίας ή πρόκλησης.
3. Ενισχύουμε την αυτοπεποίθησή τους
Ενισχύοντας συνεχώς το πεδίο των γνώσεων και των δεξιοτήτων των παιδιών, τα βοηθάτε να αναπτύσσονται με αυτοπεποίθηση. Κάθε φορά που πετυχαίνουν ένα νέο στόχο (π.χ. να μάθουν ποδήλατο χωρίς βοηθητικούς τροχούς, να μαγειρέψουν ακολουθώντας μια συνταγή κ.α.) ανεβάζουν τον πήχη των προσδοκιών τους.
Μην ενδίδετε στην ειδική μεταχείριση, κατεβάζοντας τον πήχη. Το να έχουν ίσες ευκαιρίες και ίσα δικαιώματα είναι θεμελιώδες για την αυτοπεποίθησή τους.
Βοηθήστε τα παιδιά σας να μετρήσουν την απόδοσή τους σε σχέση με τις δικές τους προσδοκίες αντί να αναζητούν μια «σφραγίδα» έγκρισης από άλλους.
4. Αφήνουμε τα παιδιά να κάνουν λάθη (και να μάθουν από αυτά)
Μερικοί γονείς περιορίζουν τις εμπειρίες που πιστεύουν ότι θα είναι δυσάρεστες για τα παιδιά τους. Αυτό, ωστόσο, μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξή τους.
Η σταδιακή έκθεση σε στρεσογόνες στιγμές – σε διαχειρίσιμα επίπεδα – μπορεί πραγματικά να τα βοηθήσει να αναπτύξουν στρατηγικές αντιμετώπισης για να γίνουν ανθεκτικά. Οι ψυχολόγοι το αποκαλούν «θετικό στρες» επειδή μπορεί να προωθήσει την ανάπτυξη δεξιοτήτων αντιμετώπισής του.