Πάνω από το 90% των εφήβων στις ΗΠΑ έχουν smartphone. Η ευρεία και εύκολη πρόσβαση στα social, αλλάζει τους όρους για τα νέα παιδιά σε πολλούς τομείς, όπως για παράδειγμα στις κοινωνικές τους σχέσεις.
Ω προς τα μειονεκτήματα της χρήσης της τεχνολογίας, όλοι λίγο πολύ, τα έχουμε ακούσει: διαδικτυακός εκφοβισμός, άγχος και μια παραπλανητική αίσθηση για την εικόνα του σώματος. Η έρευνα όμως δείχνει ότι υπάρχουν και ορισμένα οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης της επαφής με φίλους και αγαπημένα πρόσωπα, ειδικά όταν η πανδημία COVID-19 περιόρισε τις προσωπικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Μια νέα συστηματική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Adolescent Research Review συνδύασε τα στοιχεία από ποιοτικές μελέτες που διερευνούν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους εφήβους. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν, εν συντομία, ότι η σχέση μεταξύ της ευημερίας των εφήβων και της χρήσης των social είναι περίπλοκη και εξαρτάται από ένα ευρύ φάσμα παραγόντων.
«Οι γονείς ανέκαθεν ανησυχούσαν για το πώς η τεχνολογία επηρεάζει τα παιδιά», δήλωσε η Αμάντα Πέρινγκτον, διευθύντρια αξιολόγησης και έρευνας και υποψήφια διδάκτορας στο Cornell’s Social Media Lab. «Και ναι, υπάρχουν πολλοί πιθανοί κίνδυνοι, υπάρχουν όμως και πιθανά οφέλη».
Διαβάστε επίσης: Βιβλία Vs Oθονών: Πώς θα επιλέξει το παιδί τα πρώτα;
Στην ανάλυση 19 μελετών στις οποίες συμμετείχαν παιδιά και νέοι ηλικίας από 11 έως 20 ετών, οι συγγραφείς εστίασαν σε τέσσερα κύρια θέματα αναφορικά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που τελικά επηρέασαν πτυχές της ψυχικής υγείας και της αίσθησης του εαυτού σε αυτές τις ηλικίες. Ας δούμε ποια είναι αυτά.
Σχέσεις
Το πρώτο θέμα, περιγράφει πώς τα social είτε υποστηρίζουν είτε εμποδίζουν τις σχέσεις των εφήβων με τους συνομηλίκους, τους φίλους και την οικογένειά τους.
Οι μελέτες στην ανασκόπηση παρείχαν πολλά παραδείγματα τρόπων με τους οποίους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βοήθησαν τα παιδιά να δημιουργήσουν σχέσεις με άλλους. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βοήθησαν στη δημιουργία οικειότητας με τους φίλους και θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη δημοτικότητα. Ντροπαλοί έφηβοι ανέφεραν ότι ήταν πιο εύκολο να κάνουν φίλους μέσω των κοινωνικών δικτύων. Μελέτες διαπίστωσαν επίσης ότι τα social ήταν χρήσιμα για τη διατήρηση της επαφής με συγγενείς και φίλους που ζουν μακριά, επιτρέποντας την μαζική επικοινωνία. Σε επτά επιστημονικές έρευνες, οι συμμετέχοντες προσδιόρισαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως πηγή υποστήριξης και επιβεβαίωσης.
Από την άλλη πλευρά, σε 13 από τις μελέτες, οι νέοι και τα παιδιά ανέφεραν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βλάπτουν επίσης τις σχέσεις τους με άλλους. Παρείχαν παραδείγματα εκφοβισμού και απειλών και μια ατμόσφαιρα κριτικής και αρνητικότητας κατά τη διάρκεια των αλληλεπιδράσεων στα social. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν επιπρόσθετα ένα αίσθημα αποσύνδεσης. Μερικοί ένιωσαν απόρριψη όταν οι αναρτήσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν έλαβαν τις αντιδράσεις που περίμεναν. Άλλοι ανέφεραν απογοήτευση και μοναξιά.
Ανάπτυξη ταυτότητας
Το δεύτερο θέμα περιγράφει πώς οι έφηβοι υποστηρίζονται ή απογοητεύονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην προσπάθειά τους να αναπτύξουν την ταυτότητά τους.
Οι νέοι σε πολλές από τις μελέτες περιέγραψαν πώς τα social τους βοήθησαν να «βγούν από το καβούκι τους» και να εκφράσουν την πραγματική τους ταυτότητα. Ανέφεραν ότι τους αρέσει η ικανότητα να γράφουν και να επεξεργάζονται τις σκέψεις τους και να χρησιμοποιούν εικόνες για να εκφράζονται. Ανέφεραν επιπλέον ότι τα σχόλια που έλαβαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βοήθησαν στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους και ότι απολάμβαναν τη δυνατότητα να ανατρέχουν στις αναμνήσεις για να παρακολουθούν πώς άλλαξε η ταυτότητά τους με την πάροδο του χρόνου.
Σε οκτώ μελέτες, οι νέοι περιέγραψαν τρόπους με τους οποίους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οδήγησαν σε μη αυθεντικές αναπαραστάσεις του εαυτού τους. Ένιωθαν καχύποπτοι ότι άλλοι θα χρησιμοποιούσαν επεξεργασμένες φωτογραφίες για να συγκαλύψουν την ταυτότητά τους και παραπονέθηκαν για το πόσο εύκολο ήταν να επικοινωνούν χωρίς ειλικρίνεια. Ένιωθαν επίσης ότι τα σχόλια που έλαβαν επηρέασαν την αυτοεκτίμησή τους.
Μάθηση
Το τρίτο θέμα περιγράφει πώς η χρήση των social υποστηρίζει ή εμποδίζει την εκπαίδευση.
Σε πολλές μελέτες, οι συμμετέχοντες ανέφεραν πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους βοήθησαν να διευρύνουν τις προοπτικές τους και να αναπτύξουν νέες ιδέες.
Από την άλλη πλευρά, οι νέοι σε πέντε μελέτες ανέφεραν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρεμβαίνουν στην εκπαίδευσή τους. Όπως είπαν, οι τηλεφωνικές ειδοποιήσεις και η πίεση να κάνουν συνεχώς check-in στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους αποσπούσαν την προσοχή από το διάβασμα. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι δυσκολεύονταν να περάσουν ήσυχο χρόνο μόνοι τους χωρίς να ελέγξουν τα τηλέφωνά τους και άλλοι είπαν ότι τα social τους κρατούσαν ξύπνιους πολύ αργά τη νύχτα, καθιστώντας δύσκολο το να σηκωθούν για το σχολείο την επόμενη μέρα. 
Συναισθήματα
Τα social επηρεάζουν τις συναισθηματικές εμπειρίες των νέων τόσο με θετικό όσο και με αρνητικό τρόπο.
Σε 11 δημοσιεύσεις μελετών, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν θετική επίδραση στα συναισθήματά τους. Κάποιοι ανέφεραν ότι βελτιώθηκε τη διάθεσή τους και ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βοήθησαν στην ανακούφιση της ενόχλησης, του θυμού και της πλήξης. Περιέγραψαν τέλος τη σύνδεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως μια μορφή διαχείρισης του άγχους.
Αλλά σχεδόν σε όλες τις μελέτες που περιλαμβάνονται στην ανασκόπηση, οι περισσότεροι συμμετέχοντες είπαν ότι τα social ήταν πηγή ανησυχίας και πίεσης. Συγκεκριμένα, εξέφρασαν ανησυχία για την κρίση των συμμαθητών τους, αμηχανία για το πώς φαίνονταν στις φωτογραφίες, ανησυχία ότι ήταν εθισμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολλοί συμμετέχοντες ανέφεραν ότι αντιμετώπισαν πίεση να ανταποκρίνονται συνεχώς και να παραμένουν συνδεδεμένοι. 
Social: «Οι επιπτώσεις μπορούν να ελαχιστοποιηθούν»
«Όπως τονίζει αυτή η ανασκόπηση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν στους εφήβους χώρους για να εργαστούν σε ορισμένα από τα κεντρικά αναπτυξιακά μέρη της ηλικίας τους, όπως η δημιουργία βαθύτερων σχέσεων με συνομηλίκους και η εξερεύνηση της ταυτότητάς τους», δήλωσε η Πέρινγκτον.
«Πιστεύω ότι το κλειδί είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να μεγιστοποιήσουν αυτά τα οφέλη ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους και μπορούμε να το κάνουμε αυτό εκπαιδεύοντάς τα στο πώς να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τρόπους θετικούς, ασφαλείς και φιλοκοινωνικούς».
