Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα. Η σύνδεσή μας με άλλους ανθρώπους, μας δίνει ζωή και χαρά. Καθώς όμως τα χρόνια περνούν, ο κοινωνικός μας κύκλος, συνήθως, περιορίζεται. Σε πολύ μεγάλη ηλικία δε, ενδέχεται να περνάμε τον περισσότερο χρόνο μας εντελώς μόνοι. Και η μοναξιά, όπως αποκαλύπτουν έρευνες, σκοτώνει… Τι ρόλο παίζει σε όλα αυτά ένα κατοικίδιο;
Πρόσφατη μελέτη, εξέτασε εάν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της ιδιοκτησίας κατοικίδιων ζώων και των ψυχοκοινωνικών αποτελεσμάτων (όπως η μοναξιά). Στην έρευνα συμμετείχαν 2867 ηλικιωμένοι ενήλικες από τη Γερμανία, κάποιοι από τους οποίους ζούσαν σε οίκους ευγηρίας.
Διαβάστε επίσης: Να πάρουμε κατοικίδιο;
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες:
- Δεν ήταν ιδιοκτήτες κατοικίδιου.
- Είχαν τουλάχιστον έναν σκύλο (αλλά όχι άλλα κατοικίδια).
- Είχαν τουλάχιστον μία γάτα (αλλά όχι άλλα κατοικίδια).
- Είχαν τουλάχιστον ένα κατοικίδιο (εκτός σκύλου και γάτας).
- Είχαν τουλάχιστον δύο διαφορετικά είδη κατοικίδιων.
Το κύριο εύρημα, όπως περιγράφεται από τους συγγραφείς, έχει ως εξής: «Παρατηρήσαμε μια ισχυρή σχέση μεταξύ της ύπαρξης τουλάχιστον ενός σκύλου (σε σύγκριση με την απουσία κατοικίδιων ζώων) και τα χαμηλότερα επίπεδα μοναξιάς , ενώ η ιδιοκτησία άλλων κατοικίδιων ζώων δεν είχε ένα εξίσου αξιοσημείωτο αποτέλεσμα».
Με άλλα λόγια, η ιδιοκτησία ενός σκύλου μείωσε σημαντικά τα επίπεδα μοναξιάς σε αυτά τα ηλικιωμένα άτομα, ενώ η κατοχή μιας γάτας ή άλλων κατοικίδιων, όχι. «Δεδομένου ότι η μοναξιά συνδέεται με μειωμένη διάρκεια ζωής, οι συνέπειες είναι ξεκάθαρες: Ένας σκύλος μπορεί να είναι σωτήριος», δήλωσαν οι επιστήμονες.
Πώς η μοναξιά απειλεί τη ζωή μας
Η μοναξιά έχει συνδεθεί με υψηλότερα ποσοστά ποικίλων σωματικών και ψυχικών προβλημάτων, όπως: υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακές παθήσεις, εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, παχυσαρκία, άγχος, κατάθλιψη και γνωστικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της νόσου Αλτσχάιμερ και, κατά συνέπεια, με αυξημένο κίνδυνο θανάτου.
Τα επιστημονικά δεδομένα είναι εντυπωσιακά. Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά συσχετίζονται με 32% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από κάθε αιτία θνησιμότητας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, σύμφωνα με ανάλυση 90 δημοσιευμένων μελετών που περιελάμβαναν περισσότερους από 2 εκατομμύρια ενήλικες ηλικίας 18 ετών και άνω.
Οι επιστήμονες εξηγούν πως το να είναι κανείς κοινωνικά απομονωμένος μπορεί να θεωρηθεί μια μορφή άγχους. Όπως οι περισσότερες μορφές στρες, η μοναξιά ενεργοποιεί ένα σύστημα αποκρίσεων που περιλαμβάνει τον υποθάλαμο, την υπόφυση και τα επινεφρίδια. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η απελευθέρωση ορμονών του στρες, ειδικά των κορτικοστεροειδών, όπως η κορτιζόλη. Η μακροχρόνια έκθεση σε αυτές τις ορμόνες του στρες μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο ανοσοποιητικό σύστημα, στο καρδιαγγειακό σύστημα και σε άλλες φυσιολογικές λειτουργίες. Έτσι, αυξάνεται τελικά η πιθανότητα επιπλοκών που μπορούν να οδηγήσουν στο θάνατο.
Πώς ένα κατοικίδιο και συγκεκριμένα, ένας σκύλος, καταπολεμά τη μοναξιά
Γιατί μπορεί ένας σκύλος να είναι πιο ωφέλιμος, όταν πρόκειται για την ανακούφιση της μοναξιάς, από μια γάτα;
Οι συγγραφείς της μελέτης επισημαίνουν ότι αυτό μπορεί να εξηγηθεί από τα επίπεδα κοινωνικής αλληλεπίδρασης που έχουμε με αυτά τα δύο είδη ζώων. Οι σκύλοι γενικά τείνουν να ζητούν πολύ περισσότερο την κοινωνική προσοχή από τις γάτες και να ανταποκρίνονται περισσότερο στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Επίσης, συνήθως ενθαρρύνουν τους ιδιοκτήτες τους να βγουν έξω και να περπατήσουν μαζί τους, και τέτοιοι περίπατοι ενδέχεται να περιλαμβάνουν συναναστροφή με γείτονες, περαστικούς, παιδιά κτλ.
Η φροντίδα ενός σκύλου προσφέρει επίσης μια αίσθηση σκοπού και ευθύνης, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερα επίπεδα μοναξιάς. Επιπλέον, υπάρχουν δεδομένα που σημειώνουν ότι οι άνθρωποι μιλούν στα σκυλάκια τους με τον ίδιο τρόπο που θα μιλούσαν σε ένα μικρό παιδί, και παρόλο που πρόκειται για μονόλογο και όχι για διάλογο, προκύπτει μια αίσθηση ουσιαστικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Επιπλέον, οι σκύλοι παρέχουν συχνά συναισθηματική υποστήριξη, προσφέροντας συντροφιά και στοργή χωρίς καμία κρίση ή αρνητική αντίδραση. Είναι αυτό το είδος συμπεριφοράς που έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να νιώθουν παρηγοριά και λιγότερη μοναξιά όταν είναι με τον σκύλο τους. Συγκεκριμένα, οι σκύλοι κοιτάζουν κάποιον που τους μιλάει και φαίνεται να τον προσέχουν με τρόπο που οι γάτες μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να κάνουν. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν πολλοί σκύλοι θεραπείας και όχι, γάτες.
Όπως και έχει, κάθε ζώο είναι «παιδί» της φύσης και μας ενώνει με αυτήν. Ο σεβασμός και η φροντίδα πρέπει να διέπει τη σχέση μας με αυτά, μια σχέση που όπως φαίνεται, έχει να μας δώσει πολλά.
Τι κερδίζουν τα παιδιά υιοθετώντας ένα κατοικίδιο
Μετά την ηλικία των τριών ετών το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται τα ζώα ως παρέα. Είναι συχνές οι φορές που τα παιδιά τρέχουν να τα αγκαλιάσουν και να παίξουν μαζί τους στο πάρκο.
Ο σκύλος και η γάτα είναι τα ζώα που τα παιδιά προτιμούν, ωστόσο υπάρχουν και άλλες λύσεις που μπορεί να ταιριάζουν σε κάθε οικογένεια.
Πότε όμως είναι η κατάλληλη ηλικία για να πάρουμε ένα κατοικίδιο; Τι πρέπει να προσέξουμε και ποια θα είναι τα οφέλη στην υγεία και την ψυχολογία του παιδιού;
Σημαντική απόφαση
Η απόφαση για την υιοθέτηση ενός κατοικίδιου πρέπει να είναι αντίστοιχη με αυτή της απόκτησης ενός νέου μέλους στην οικογένεια.
Θα πρέπει οι γονείς να είναι σίγουροι ότι το παιδί έχει καταλάβει τις ευθύνες που έχει ένα ζωάκι. Η ισορροπία στην οικογένεια θα αλλάξει και πρέπει όλα τα μέλη να συμφωνήσουν στις νέες συνθήκες.
Αν για παράδειγμα ο μπαμπάς έχει κάποια αλλεργία ή η μαμά δεν είναι εξοικειωμένη με τα ζώα πρέπει να το σκεφτούν δύο και τρεις φορά. Η υιοθέτηση ενός κατοικίδιου υπάρχει περίπτωση να φέρει περισσότερα προβλήματα από όσα θα λύσει.
Πότε είναι η κατάλληλη ώρα
Σημαντικός παράγοντας στην απόκτηση ενός κατοικίδιου δεν είναι τόσο η ηλικία του παιδιού όσο η δυναμική που έχει η οικογένεια την συγκεκριμένη στιγμή.
Ένα παιδί που βιώνει το διαζύγιο των γονιών του είναι πιο πιθανό να βρει στο κατοικίδιο παρηγοριά και να τον βοηθήσει να ξεπεράσει πιο εύκολα δύσκολες καταστάσεις.
Η ηλικία του παιδιού δεν είναι τόσο σημαντική, ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι μετά τα τρία έτη ένα παιδί αυτονομείται. Τότε μπορεί και να αναλάβει κάποιες από τις ευθύνες του κατοικίδιου.
Ποια είναι τα θετικά στην υγεία του παιδιού
Έρευνες έχουν δείξει ότι η επαφή του παιδιού με το ζώο ενισχύει το ανοσοποιητικό του σύστημα. Τα παιδιά που έχουν κατοικία αρρωσταίνουν λιγότερα και δεν εμφανίζουν αλλεργίες.
Η υπερβολική προσοχή στα μικρόβια τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού εξισορροπείται απόλυτα με την ύπαρξη κατοικίδιου και βοηθάει το ανοσοποιητικό να γίνει πιο ισχυρό.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις αλλεργίες. Τα μικρά παιδιά που εκτέθηκαν σε κατοικίδιο δεν εμφάνισαν πολλές αλλεργικές αντιδράσεις σε άλλες αλλεργιογόνες ουσίες και σε μεγάλο ποσοστό δεν εμφάνισαν άσθμα.
Πώς βοηθά το κατοικίδιο στην ψυχολογία
Όταν η απόκτηση του κατοικίδιου γίνεται συνειδητά μπορεί να εκπληρώσει πολλές ανάγκες του παιδιού. Να συνεισφέρει στην σωματική και ψυχική του υγεία και να βοηθήσει στην συναισθηματική πληρότητα και στην καλλιέργεια της συντροφικότητας.
Ένα από τα βασικά που μπορεί να εξασφαλίσει στο παιδί το κατοικίδιο είναι η συναισθηματική στήριξη. Η ασφάλεια που νιώθεις με την συνεχόμενη παρουσία του ζώου στην καθημερινότητά του συνοδεύεται από διάφορα εξελικτικά στάδια, όπως το άγχος του αποχωρισμού. Το παιδί με την ασφάλεια που νιώθει από τη σχέση με το κατοικίδιο λαμβάνει επιβεβαίωση και μαθαίνει να γίνεται πιο δοτικό.
Παράλληλα μέσω του κατοικιδίου τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τον κύκλο της ζωής. Εξοικειώνονται με θέματα όπως η ασθένεια και ο θάνατος και τους βοηθά στην συναισθημετική ωρίμανση.
Τέλος το κατοικίδιο βοηθά ένα παιδί να κοινωνικοποιηθεί. Γίνεται καλύτερος φίλος και σύντροφος, εξασκεί κοινωνικές δεξιότητες και ενισχύει την αυτοπεποίθησή του.