Ξεκινώντας από τα θετικά, τα social βοηθούν πολλούς από εμάς να παραμένουμε σε επαφή με γνωστούς και φίλους, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τους εφήβους καθώς οι επαφές αυτές τους βοηθούν να αισθάνονται υποστήριξη και μια είδους ασφάλεια. Όμως, επειδή τα παιδιά είναι παιδιά και ακόμη δεν έχουν αναπτύξει πλήρως την κριτική τους σκέψη ούτε έχουν διαμορφώσει την ταυτότητά τους, είναι φυσικό να αναρωτιόμαστε πώς η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να τα επηρεάσει.

Τα social media δεν επηρεάζουν όλους τους εφήβους με τον ίδιο τρόπο. Η χρήση τους συνδέεται με θετικές αλλά και αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία. Αυτές εξαρτώνται από παράγοντες όπως:

  • Τι βλέπει και τι κάνει ένας έφηβος στο διαδίκτυο.
  • Ο χρόνος που δαπανάται στο διαδίκτυο.
  • Ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το επίπεδο ωριμότητας και τυχόν προϋπάρχουσες καταστάσεις ψυχικής υγείας.
  • Προσωπικές συνθήκες ζωής, συμπεριλαμβανομένων πολιτιστικών, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων.

Δυστυχώς, τα πιο πρόσφατα δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δείχνουν αύξηση στην προβληματική χρήση κοινωνικών δικτύων από τους εφήβους, από το 7% το 2018 σε 11% το 2022. Το γεγονός αυτό παράλληλα με το 12% των εφήβων που διατρέχει κίνδυνο για εξάρτηση από διαδικτυακά παιχνίδια (problematic gaming), υποδεικνύει το μέγεθος της απειλής για την ευημερία των παιδιών.

Διαβάστε επίσης: Πώς να καλλιεργήσουμε στα παιδιά μας κριτική σκέψη

Υγιής χρήση των social

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν, όπως είπαμε, στους εφήβους να δημιουργούν κοινωνικά δίκτυα που μπορούν να παρέχουν στους εφήβους υποστήριξη από άτομα που έχουν κοινά χόμπι ή εμπειρίες. Αυτό το είδος υποστήριξης μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα τους εφήβους που περνούν μια στρεσογόνα περίοδο ή νιώθουν περιθωριοποιημένοι.

Στις πλατφόρμες αυτές τα παιδιά εκφράζονται, μαθαίνουν πώς άλλοι έφηβοι αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις, μοιράζονται χιουμοριστικές στιγμές.

Από την άλλη πλευρά

Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να:

  • Αποσπάσει την προσοχή των παιδιών από το διάβασμα, την άσκηση και τις οικογενειακές δραστηριότητες.
  • Διαταράξει τον ύπνο τους.
  • Οδηγήσει σε λανθασμένες πληροφορίες και τη δημιουργία μη ρεαλιστικών εικόνων για τη ζωή.
  • Εκθέσει τα παιδιά σε κινδύνους όπως ο εκφοβισμός.

Ο χρόνος στα social παίζει ρόλο

Μελέτη που επικεντρώθηκε σε 6.500 παιδιά ηλικίας από 12 έως 15 ετών στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι η χρήση των social για συνολικά 3 ώρες την ημέρα  συνδέθηκε με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων ψυχικής υγείας.

Άλλη μελέτη εξέτασε δεδομένα για περισσότερους από 12.000 εφήβους στην Αγγλία μεταξύ 13 και 16 ετών. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για περισσότερες από 3 φορές την ημέρα προέβλεπε κακή ψυχική υγεία.

Κεφάλαιο «περιεχόμενο»

Ο τρόπος με τον οποίο οι έφηβοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί επίσης να καθορίσει, όπως αναφέρθηκε, τον αντίκτυπό τους. Για παράδειγμα, περιεχόμενο που απεικονίζει παράνομες, βίαιες πράξεις ή πράξεις αυτοτραυματισμού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άγχους ή κατάθλιψης.

Επιπλέον, οι έφηβοι μπορεί να δημοσιεύσουν κάτι όταν είναι θυμωμένοι ή αναστατωμένοι και να το μετανιώσουν ενώ υπάρχει ο κίνδυνος εκμετάλλευσης, παρενόχλησης, εκβιασμών κτλ. όταν τα παιδιά αναρτούν εξαιρετικά προσωπικές ιστορίες.

Για να βοηθήσουμε τους εφήβους μας να χρησιμοποιούν υπεύθυνα τα social

  • Θέστε κανόνες και όρια. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να επιτρέπετε στο παιδί να τα χρησιμοποιεί αφού ολοκληρώνει τις εργασίες του, ορίζοντας ένα ημερήσιο χρονικό όριο. Θα μπορούσατε επίσης να απαγορεύετε τη χρήση κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων περιόδων, όπως κατά τη διάρκεια των οικογενειακών γευμάτων και μία ώρα πριν τον ύπνο.
  • Δώστε το καλό παράδειγμα ακολουθώντας κι εσείς αυτούς τους κανόνες και ενημερώστε το παιδί ποιες θα είναι οι συνέπειες εάν αυτοί δεν τηρηθούν.
  • Διαχειριστείτε τυχόν προκλητικές συμπεριφορές, μιλώντας στο παιδί με ήπιο τρόπο. Οι τακτικές συζητήσεις προσφέρουν ευκαιρίες να δίνετε στο παιδί σας συμβουλές για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τι δεν είναι επιτρεπτό, όπως για παράδειγμα, το να μοιράζεται προσωπικά στοιχεία με αγνώστους στο διαδίκτυο.
  • Ενεργοποιήστε τις ρυθμίσεις απορρήτου.
  • Παρακολουθήστε τους λογαριασμούς του εφήβου σας. Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία συνιστά να ελέγχετε τακτικά τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης του παιδιού κατά την πρώιμη εφηβεία.
  • Ενθαρρύνετε την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με φίλους.

Συμβουλευτείτε έναν ειδικό εάν το παιδί χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ακόμα και όταν θέλει να σταματήσει, εάν εντοπίζετε πως σας λέει ψέματα προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει, παρουσιάζει άγχος ή θλίψη μα και στην περίπτωση που παρουσιάζονται προβλήματα με το σχολείο, τον ύπνο, άλλες δραστηριότητες ή τις σχέσεις του παιδιού.

Λύσεις για την ψηφιακή ασφάλεια των παιδιών στα social media προσφέρει η νέα ιστοσελίδα parco.gov.gr, στην οποία υπάρχουν οδηγίες βήμα-βήμα για να ρυθμίσετε τον γονικό έλεγχο.